Historia

Historia

Biegi przez płotki wywodzą się ze skróconych i przystosowanych do wymogów widowiska stadionowego crossów terenowych z przeszkodami. Krótki cross terenowy z regularnie rozstawionymi płotkami zastosowano ok. 1835 w Eton College (Anglia). W 1837 rozegrano 100 y pł. w college’u w Rugby, a w 1850 – 140 y pł. w Exeter College uniwersytetu w Oxfordzie. O terenowym charakterze biegów przez płotki świadczy to, iż od początku XX w. rozgrywano je w Anglii wyłącznie na trawie (nawet jeśli stadion posiadał bieżnię), utrzymując w ten sposób ich symboliczny związek ze środowiskiem przyrodniczym. Natomiast w USA wcześnie zrezygnowano z trawiastych torów i od 1876 rozgrywano biegi przez płotki na bieżniach żużlowych i ceglastych, co powodowało liczne krytyki publicystów i autorów angielskich: „U nas biega się płotki bezwarunkowo na trawie, podczas gdy w Ameryce weszło w zwyczaj rozgrywać je na bieżni żużlowej, niewątpliwie szybszej. Stąd amerykańskie rekordy są nieco lepsze od naszych” (Enc. of Sport, ok 1898).

W pierwszej połowie XIX w. płotki były wkopywane w ziemię. W ciągu lat 1860-80 stopniowo wchodziły w użycie, szczególnie w USA, płotki rozstawiane na krzyżakach, od początku XX w. wprowadzono płotki na podstawach wywrotnych. Równolegle doskonalono technikę biegu – od prymitywnych przeskoków do współczesnej techniki biegu przez płotki. W programie olimpijskim biegi przez płotki znajdują się nieprzerwanie od IO 1896.
Bieg 110 m (100 y) pł., rozgrywany w konkurencji mężczyzn – w Anglii od 1864, w USA od 1876, w Niemczech od 1903. Do programu olimpijskiego na dystansie metrycznym wprowadzony 1896 i rozgrywany do chwili obecnej. W latach 1864-86 absolutna dominacja Brytyjczyków, od 1876 wygrywających wszystkie spotkania z reprezentacjami uniwersyteckimi USA. Po 1886 wzrastająca supremacja Amerykanów, którzy na IO 1896-1912 zdobyli wszystkie medale z wyjątkiem srebrnego w 1896. W latach międzywojennych czołówkę stanowili zawodnicy krajów anglojęzycznych, którzy w tym okresie zdobyli wszystkie medale z wyjątkiem brązowego na IO 1924. Po II wojnie światowej supremacja Amerykanów, ale pod koniec pięćdziesiątych najlepszym płotkarzem był reprezentant RFN M. Lauer, autor długotrwałego rekordu świata (13,2 – 1959), wyrównanego 1960 przez Amerykanina Lee Calhouna, jedynego płotkarza, który dwukrotnie zwyciężał na IO (1956 i 1960). Pierwszym zawodnikiem, który osiągnął wynik poniżej 17 s był S. Palmer (W. Brytania, 16,2 – 1878), poniże 16 s Amerykanin Henry Wiliams (15,8 – 1891), poniżej 15 s Kanadyjczyk Earl Thomson (14,4 -1920), poniżej 14 s Amerykanin Forest Towns (13,7 – 1936). Rezultat 13,0 s osiągnął pierwszy Francuz Guy Drut (1975).

W Polsce bieg 110 m ppł był uprawiany sporadycznie przed 1914, dopiero systematycznie od początku lat dwudziestych. Ogólny niski poziom trwał do końca lat sześćdziesiątych. Od początku lat siedemdziesiątych znaczne podniesienie poziomu. Pierwszym olimpijczykiem był Wojciech Trojanowski (1928), który odpadł w eliminacjach. 1972 Leszek Wodzyński zajął VI m w finale IO, 1974 zdobył wicemistrzostwo Europy.

Bieg 100 m ppł. kobiet. Poprzednio biegano: w latach 1921-27 60 m pł., a od 1927 – 80 m pł. Ten ostatni dystans włączono do krajowych mistrzostw lekkoatletycznych w Niemczech i USA w 1929, następnie w innych krajach, a od 1932 do programu olimpijskiego. W 1972 zastąpiono dystansem 100 m ppł.

W pierwszym konkursie olimpijskim zwyciężyła Mildred Didrickson (USA), najwszechstronniejsza lekkoatletka IO 1932 (wygrała ponadto rzut oszczepem, zajęła 2 m. w skoku wzwyż; w latach następnych mistrzyni świata w golfie). Wszechstronność cechowała również czołowe płotkarki okresu nast. Od połowy lat pięćdziesiątych czołówkę kobiecych biegów przez płotki, obok zawodniczek Australii, stanowiły reprezentantki ZSSR, od 1960 – także NRD i Polski. Największymi indywidualnościami biegów przez płotki po 1960 były: Irina Press (ZSSR, mistrzyni olimpijska 1960) oraz Karin Balzer (NRD, mistrzyni olimpijska 1064, pierwsza rekordzistka świata na nowo wprowadzonym dystansie 100 m ppł. : jeszcze na IO 1972 zdobyła brązowy medal).

W Polsce biegi przez płotki kobiet uprawiane są szerzej od 1927. Do początku lat sześćdziesiątych Polki nie liczyły się w konkurencji międzynarodowej. Sytuację zmieniło pojawienie się Teresy Wieczorek (Ciepły), która na ME 1962 zdobyła medal złoty, a na IO 1964 srebrny. Jej następczynie utrzymują się stale w światowej czołówce, biorąc udział we wszystkich finałach IO 1968-80. Na IO 1968 w finale startowały dwie Polki (Danuta Straszyńska, Elżbieta Żebrowska-Bednarek), na IO 1972 trzy (Teresa Nowak, Danuta Straszyńska, Grażyna Rabsztyn), na IO 1976 jedna (Grażyna Rabsztyn), na IO 1980 trzy (Lucyna Langer – medal brązowy, Grażyna Rabsztyn, Zofia Bielczyk). Na dystansie 100 m ppł. zawodniczką światowej klasy była także Teresa Sukniewicz, autorka rekordu świata (12,7 – 1970), i dwukrotna brązowa medalistka ME (1969 i 1974). W 1978 rekord świata ustanowiła również Grażyna Rabsztyn wynikiem 12,48.

Dodaj komentarz